چهارباغ عباسی

 اصفهان که پارسیان لقب نصف جهان را به آن داده اند.شهری بامیراث جهانی یونسکو ،معماری اسلامی و باستانی ،گنبدهای فیروزه ای و پل های باشکوه .که  همین موضوع هم اصفهان را به مقصدی پرطرفدار و تورهای اصفهان را به یکی از پرترددترین تورها تبدیل کرده است. خیابان چهارباغ عباسی که مانند شاهرگی از میان تعدادی از مهم‌ترین جاهای دیدنی اصفهان عبور مینماید، یکی از آثار پراهمیت اصفهان میباشد که شاید کمتر به‌طور مستقل به آن توجه شده باشد.

معرفی چهارباغ عباسی

یکی از مشهورترین خیابان های ایران و جاهای دیدنی اصفهان چهارباغ عباسی به شمار می‌‌آید، خیابان چهارباغ عباسی از میان تعدادی از مهم ترین جاذبه های گردشگری عبور می کند که قدمت آن به دوره صفوی برمی گردد.بطوری که در قرن ۱۷ زمانی که ژان شاردن جهانگرد فرانسوی به ایران سفر میکند در وصف این خیابان می گوید:این خیابان زیباترین گذرگاهی است که در عمرم دیده ام . دور مورد توجه هنردوستان ایرانی و جهانگردان سایر ملل قرار داشته است.

این خیابان که ازمیان باغ های شاهی عبور می کرد . به خیابان چهارباغ عباسی نامگذاری شد .در اطراف این خیابان باغ های مختلفی وجود داشت که به سبک ایرانی طزاحی شده بودند که از چهار بخش برخوردار بودند که به آنها چهارباغ گفته می شد یکی از این باغ ها چهارباغ عباسی نام داشت که اط نام آن برای این مسیر استفاده نمودند . این خیابان تاریخی در دوره قاجار مورد بی‌مهری قرار گرفت؛ اما با هوشیاری اهالی شهر، از مرگ نجات یافت. امروزه این خیابان دوست‌داشتنی، یکی از معابر اصلی شهر حساب می‌شود و میزبان بسیاری از جاذبه‌های اصفهان میباشد.

چهارباغ عباسی کجاست؟

چهارباغ عباسی بین دروازه دولت و سی وسه پل قرار دارد .خیابان چهارباغ عباسی از سی‌و‌سه پل شروع می‌شود و به‌سمت شمال شهر امتداد پیدا میکند. چهارباغ بالا هم از سی‌و‌سه پل شروع می‌شود و به‌سمت جنوب شهر تا دروازه‌ شیراز ادامه دارد. در واقع این سی و سه پل میباشد که خیابان اصلی چهارباغ بالا و چهارباغ عباسی را به هم‌دیگر مرتبط می‌کند. چهارباغ پایین هم در امتداد چهارباغ عباسی به‌سمت شمال شهر ساخته شده است. بهترین راه دسترسی به چهارباغ عباسی استفاده از وسایل نقلیه عمومی میباشد

تاریخچه چهارباغ عباسی

چهارباغ عباسی و چهارباغ بالا بعد از تعیین اصفهان به‌عنوان پایتخت در عصر شاه عباس اول و به دستور وی ساخته شدند. چهارباغ پایین به دستور رضاشاه پهلوی و با همان طرح چهارباغ صفوی ساخته شده است.

در گذشته جوی آبی از میان خیابان عبور میکرده و تا زاینده‌رود جریان داشته است و در محل تقاطع‌ها حوض‌هایی نیز ساخته بودند. در خیابان، مسیری خاص برای افراد سواره تعبیه شده بود و در دو طرف خیابان درختان چنار به موازات خیابان و در دو ردیف کاشته شده بودند.

در دوره‌ صفویه سراسر خیابان تا کنار رودخانه پوشیده از باغ‌های باشکوه بود که میان امرا برای ساخت عمارت تقسیم شده بودند. البته به عموم مردم نیز حق تفریح در باغ‌ها و استفاده از ثمرات آن‌ها را داده بودند. در سمت غرب خیابان، باغ‌های تخت، هشت‌گوشه و تاکستان قرار داشتند و در سمت شرق خیابان باغ‌های بلبل، توت و درویشان قرار داشتند. البته در حال حاضر غیر از باغ هشت‌گوشه (کاخ هشت بهشت) مابقی به‌طور کامل از بین رفته‌اند.

چهارباغ از دید مورخان و جهان‌گردان

توصیف چهارباغ عباسی در بسیاری از متون تاریخی عصر صفوی وجود دارد که از آن میان می‌توان به تاریخ عالم‌آرای عباسی نوشته‌ اسکندربیگ منشی، تاریخ عباسی (روزنامه‌ ملا جلال) نوشته‌ ملا جلال منجم یزدی و روضه‌الصفویه نوشته‌ جنابدی اشاره نمود. همچنین جهانگردان بسیاری در دوره‌های صفویه و قاجار بعد از مشاهده‌ چهارباغ به توصیف آن در سفرنامه‌هایشان پرداختند. از پی تیرو دلا واله، جهانگرد ایتالیایی گرفته تا سانسون فرانسوی و… .

شوالیه شاردن، جهانگرد معروف فرانسوی در دوره‌ سلطنت شاه عباس دوم و شاه سلیمان صفوی که مدت زیادی را در ایران حضور داشت، چهارباغ را گردشگاه مشجر عمومی اصفهان می‌نامد و ضمن توصیف چهارباغ می‌گوید:

این خیابان زیباترین معبری است که من تاکنون دیده و شنیده‌ام.

چهارباغ در دوره قاجار

در دوره زندیه و افشاریه خابان چهارباغ عباسی کم و بیش شکوه و عظمت خود را داشت ،تا اینکه در دوره قاجار همه چیز تغییر کرد و گویا پادشاهان قاجار رابطه خوبی با حفظ ابینه تاریخی نداشتند ،بیشتر ابنیه‌ تاریخی اصفهان در دوره‌ قاجار با بی‌مهری مواجه شدند و از عظمت و شکوه آن‌ها کاسته شد. چهارباغ هم از این قاعده مستثنی نبود و اگر توجه و محافظت مردم مانع نمی‌شد، در همان زمان به‌کلی از بین می‌رفت.

سلطان مسعود میرزا معروف به ظل‌السلطان، بزرگ‌ترین پسر ناصرالدین شاه که از سوی پدر، حاکم اصفهان شده بود، دستور تخریب چهارباغ را صادر نمود و عمال وی برای تخریب باغ شروع به قطع درختان نمودند. خبر این ماجرا به حاج آقا نورالله نجفی اصفهانی از علمای برجسته‌ آن زمان اصفهان رسید. ایشان به طلاب مدارس دینی دستور دادند تا مانع تخریب چهارباغ گردند. طلاب فورا به چهارباغ رفتند و بعد از درگیری مفصلی که با عمال ظل‌السلطان داشتند، موفق شدند آن‌ها را بیرون نمایند و مانع قطع مابقی درختان شوند.

البته امروز نیز باید مسئولان امر هشیار باشند و به بهانه‌ پیشرفت و توسعه‌ شهر اصفهان، مجوز قطع این درختان کهنسال را صادر نکنند تا مانند چندی پیش طرح‌هایی نظیر گسترش شبکه‌ی ریلی قطار شهری، منجر به قطع تعدادی از این درختان نشود.

مطلب هدیه از سایت تورفارسی borzoo niknejad

معماری چهارباغ عباسی

عدد چهار در هنر و معماری ایران باستان بسیار تاثیرگذار بوده است. وجود چهار عنصر اصلی تشکیل‌دهنده حیات بر پایه‌ حکمت ایرانیان پاک شمرده شده و برای ایرانیان جنبه‌ تقدس و نمادین داشته است. از این‌ جهت بهترین فرم پدید آمده در پلان‌های معماری نیز از چهار تبعیت می‌کنند و سبب چهار قسمتی شدن حیاط یا صحن تمامی بناهای ایران، چه قبل از اسلام و چه پس از اسلام، می‌شوند. از بناهای تاریخی که از این عدد تاثیر پذیرفته‌اند، باغ‌های ایرانی را می‌توان نام برد. در میان باغ‌های ایرانی، آن دسته از باغ‌هایی را که توسط معابر و گذرگاه‌ها به چهار قسمت تقسیم می‌شدند، چهارباغ می‌نامیدند.

طبق یافته‌های باستان‌شناسی، اولین باغ ایرانی با فرم چهارباغ، باغ پاسارگاد بوده که به دستور کوروش کبیر بنا شده است. طرح چهارباغ به دو شیوه در باغ‌های ایران اجرا میگشت.

شیوه‌ اول

در این شیوه باغ را در قالب یک خیابان اصلی می‌ساختند که از طول با گذرگاه‌های فرعی به چهار قسمت تقسیم می‌شد، مانند چهارباغ عباسی در اصفهان.

شیوه دوم

در این شیوه که نسبت به شیوه‌ اول کامل‌تر و دقیق‌تر میباشد، تمامی مساحت باغ را با دو معبر متقاطع به چهار مربع یا مستطیل برابر تقسیم می‌نمودند و در محل تقاطع، یک حوض به‌عنوان عنصر مرکزی می‌ساختند. هرکدام از چهار مربع را هم با معابر متقاطع به چهار قسمت دیگر تقسیم می‌کردند. این تقسیم‌بندی با توجه به مساحت باغ تا حد ممکن ادامه داشته است، مانند باغ گلشن در طبس.

دیدنی‌های چهارباغ عباسی

بسیاری از دیدنی‌های تاریخی اصفهان در پیرامون خیابان چهارباغ عباسی جای گرفته‌اند. همچنین این خیابان جاذبه‌های دیگری چه برای اهالی شهر و چه گردشگران دارد. برخی از جذایبت‌های تاریخی و تفریحی چهارباغ عباسی شامل موارد زیر می‌شود:

• کاخ هشت بهشت (از خیابان باغ گلدسته)
• مدرسه چهارباغ (حاشیه خیابان چهارباغ عباسی)
• مجموعه نقش جهان با مسجد شیخ لطف‌ الله، مسجد امام، عالی قاپو و بازار قیصریه (با فاصله خیابان سپه از میدان امام حسین)
• چهلستون (از میدان امام حسین)
• سی و سه پل (در میدان انقلاب)
• سینماهای حافظ، فلسطین، چهارباغ، سوره و…
• رستوران شهرزاد (ابتدای عباس آباد)
• بریانی شاد (ابتدای خیابان طالقانی)
• مراکز خرید چهارباغ، ملت، عالی قاپو و…

مطلب هدیه از سایت تورفارسی لیبل مواد شیمیایی