بازار قیصیریه
بازار قیصریه یکی از معروف‌ترین بازارهای تاریخی ایران و جاهای دیدنی اصفهان میباشد و به بازار شاهى نیز شهرت دارد. این بازار از سردر قیصریه شروع، به بازار چیت‌ساز‌ها و از آنجا به بازار دارالشفا منتهى میگردد. بازار قیصریه یکی از مراکز مشهور صنایع دستی به شمار می‌آید. این بازار از بزرگ‌ترین و مجلل‌ترین مرکز خریدوفروش در دوران صفویه بوده است. به شکل کلی بازار سرپوشیده اصفهان چند کیلومتر طول دارد که هر بخش آن کالای ویژه‌ای تولید و فروخته میگردد. بازار بزرگ اصفهان که بازار قیصریه بخشی از آن میباشد، درب‌های ورودی متفاوتی داشته است.
در این بازار مانند قدیم همچنان پارچه‌هاى گوناگون و قلمکارهاى اصفهانى و غیره نیز به فروش می‌رسد.
بازار قیصریه کجاست؟
بازار قیصریه در شمال میدان نقش جهان قرار گرفته است. برای دسترسی می‌توانید از خودروی شخصی یا وسایل نقلیه عمومی استفاده نمایید. ایستگاه‌های اتوبوس و متروی میدان امام حسین در فاصله نسبتا مناسبی از میدان نقش جهان قرار دارند و مسافت باقی‌مانده از آن‌ها تا مقصد را می‌توانید با تاکسی طی نمایید یا پیاده بروید. اگر قصد دارید با خودروی شخصی راهی این مکان شوید، باید خود را به خیابان سپه یا خیابان حافظ برسانید. خوشبختانه تعدادی پارکینگ در خیابان‌های اطراف نقش جهان قرار دارد.
تاریخچه بازار قیصریه
بازار قیصریه به دستور شاه عباس اول بین سال‌های ۱۰۱۱ تا ۱۰۲۹ ساخته شد. این بازار در دوره صفویه مرکز فروش پارچه و فرش‌های گران‌بها بوده و شرکت‌های تجاری خارجی نیز در آن حجره‌هایی داشته‌اند. بازار قیصریه قسمت اصفهان جدید دوره صفویه را به شهر سلجوقی میدان کهنه آن روزگار (میدان قیام فعلی) متصل مینمود.
گفته شده قیصریه از واژه قیصر یا سزار مشتق گردیده است. قیصریه عموما به راسته‌ای از بازار گفته می‌شد که در آن کالاهای سبک وزن و گران قیمت لوکس به فروش می‌رسید. این قسمت توسط حکومت یا بازرگانان ثروتمند ساخته میگشت و به‌دلیل توان مالی پیشه‌وران قیصریه، این قسمت از بازار به‌لحاظ ویژگی‌های معماری و تزئینات غنی‌تر و پرکار‌تر از سایر قسمت‌ها بود و هندسی‌تر ساخته میگشت. قیصریه‌ها به خاطر وجود همین تزئینات غنی و سازندگان معتبرشان، بازار شاهی یا قیصریه خوانده می‌شدند.
قدیمى‌‌ترین توصیفى که از بازار اصفهان وجود دارد، شرحى میباشد از قرن چهارم هجرى قمرى (دوران دیالمه)، در کتاب رساله محاسن اصفهان تحت عنوان بازار جورین که مى‌‌گوید:
بازارى بود بر دروازه خور (خورشید) که یکى از چهار دروازه مشهور اصفهان در آن زمان بوده و در فصل نوروز عامه مردم اصفهان با انواع خوردنى‌ها و آشامیدنى‌ها و آلات و ادوات موسیقى یکى دو ماه را در آن محل به تفریح و عیش و عشرت مى‌‌‌‌گذراندند و بالطبع براى احتیاج این جمعیت از اغذیه، البسه و غیره بازارهایى برپا مینمودند و طوافان و بازاریان انواع نعمت‌ها را در آنجا گرد مى‌آورند.
در بازار قیصریه دکان‌هایی وجود دارد که از ۴۰۰ سال قبل تا امروز به عرضه تنها یک نوع کالا مبادرت کرده‌اند.
معماری بازار قیصریه
بازار قیصریه از بزرگ‌ترین و باشکوه‌ترین بازارهاى اصفهان به شمار می‌آید. راسته بازار قیصریه در دو طبقه مرتفع ساخته شده است که طبقه بالا به امور دفتری و بازرگانی اختصاص داشت و در طبقه پایین مغازه‌های اصناف گوناگون در کنار یک‌دیگر مستقر بوده‌اند. از این بازار بزرگ و مجلل بازارهای دیگری منشعب میگشتند و برخی از آن‌ها همچنان فعال میباشند و به مشاغل مختلف اختصاص دارند.
برخی از بخش‌های بازار قیصریه شامل موارد زیر میگردد:
چارسوی بازار: در وسط بازار محوطه بزرگ مدور شکلى وجود دارد که گنبد زیبایی با تزئینات مقرنس‌های اسلیمی روی آن واقع گردیده است. این چارسو از جنوب به بازار قیصریه، از شمال به تیمچه ضرابخانه، از شرق به ضرابخانه سلطتنی و از غرب به کاروان‌سرا محدود میگردد.
کاروانسرای شاهی: در بخش غربی بازار، کاروانسراى باشکوه شاهى قرار دارد که با دو طبقه، داراى تقریبا ۱۵۰ حجره میباشد. در گذشته این مکان به‌عنوان کاروان‌سرا و محلی برای مدیریت راسته‌ها مورد استفاده بود. امروزه کارونسرای شاهی بیشتر با نام سرای ملک التجار در بین بازاری‌ها شناخته میگردد.
ضرابخانه: در شرق بازار ضرابخانه‌ای قرار دارد که در دوره صفویه محل ضرب سکه بود. این مکان در حال حاضر به بانک تبدیل گردیده است.
سردر بازار قیصریه
سردر بازار قیصریه که در شمال میدان امام واقع میباشد، یکی از نفیس‌ترین نقاشی‌های مربوط به دوران صفویه را نشان می‌دهد. این سردر با شکلی قوس مانند با استفاده از کاشی‌کارى مجلل و باشکوه و نقاشی‌های رنگ باخته صفوی آراسته گردیده است و ورودی بازار قیصریه محسوب میگردد.
یکی از جهانگردانی که در مورد سردر قیصریه سخن گفته، پیترو دلاواله ایتالیایی میباشد. وی این سردر را چنین توصیف مینماید:
طرف بازار چشم‌انداز زیبایی قرار دارد که قرینه این مسجد، مسجد جامع عباسی است، به‌همراه دو تالار مرتفع که روی غرفه‌ها ساخته گشته اند.
سقف داخلی سردر از کاشی‌هایی به رنگ آجری، گل‌بهی و سرمه‌ای بسیار خوشرنگ با طرح‌های اسلیمی به‌صورت مقرنس کار شده که بسیار جلب توجه مینماید. پس از سقف، به دیوارهای سردر می‌رسیم که نقاشی‌های چشم‌نوازی دارد. دیوار روبه‌رو جنگ شاه عباس با ازبکان را نشان می‌دهد. دیوار سمت راست نشان‌دهنده اروپاییان در حال رقص و آواز میباشد. دیوار سمت چپ شکارگاهی را به تصویر کشیده است که با گذشت سال‌ها و نابودی قسمت‌هایی از نقاشی‌ها، همچنان رنگ‌هایی زنده دارد و زیبایی خود را حفظ نموده است. در زمان سلطنت قاجار و حکومت مسعود میرزای ظل السلطان بر اصفهان، در جبهه‌های سردر قیصریه تغییراتی صورت گرفت و یک حاشیه کاشیکاری در امتداد سه جانب سردر اضافه گشت.
شاردن، سیاح و جهانگرد مشهور فرانسوی، نیز درباره سردر قیصریه اظهارنظر کرده و در سفرنامه خود چنین نوشته است:
نظر به اینکه همه نویسندگان مشرق زمین در تعیین طالع شهر‌ها از طریق تنجیم بسیار دقیق عمل مینماید، آن‌ها احداث اصفهان را در اوج برج قوس تعیین کرده‌اند و از همین رو علامت این برج را بر سردر کاخ و بازار شاهی به تصویر کشیده‌اند. البته شرقی‌ها آن را مثل ما و به‌شکل نیمی انسان نیمی اسب نقاشی نمینمایند، بلکه به‌صورت نیمی انسان و نیمی ببر می‌کنند، ببری که دارای دمی میباشد به‌شکل افعی بزرگ که نیمه آدمی برج قوس، تیری به سوی دهان آن نشانه گرفته.
خرید در بازار قیصریه
بازار قیصریه محل مناسبی برای خرید صنایع دستی، وسایل قدیمی و سوغاتی میباشد. هرچند تعدد و تنوع اجناس می‌تواند در ابتدا گیج‌کننده باشد؛ با صبر و حوصله می‌توان خریدی عالی را تجربه نمود. قیمت اجناس در بازار قیصریه نسبت به دیگر بازارهای اصفهان مناسب‌تر است؛ اما در هر صورت با توجه به ارزش صنایع دستی، انتظار قیمت‌های پایین را نباید داشت.