کلیسای بیت اللحم کجاست

پل‌های دیدنی، عمارات باشکوه و مساجد زیبا تنها گوشه‌ای از جذابیت‌های اصفهان را تشکیل می‌دهند. این شهر همیشه از مقصدهای پرطرفدار گردشگری بوده است و تورهای اصفهان همواره از پرترددترین تورها حساب شده‌اند. در میان آثار تاریخی زیاد اصفهان،بیت اللحم یکی از باشکوه ترین، زیباترین و بلندترین کلیساهای اصفهان می باشد. سابقه این کلیسا به دوره صفویه رسیده وحدود ۲۰ سال ،ساخت این کلیسا طول کشیده است .این کلیسا  امروزه از شهرت زیادی برخوردار میباشد. در ادامه به این خواهیم پرداخت که کلیسای بیت اللحم کجاست و درباره نقاشی های دیواری کلیسای بیت اللحم اصفهان صحبت خواهیم کرد.

معرفی کلیسای بیت‌ اللحم

کلیسا واژه‌ای یونانی میباشد و به گردهمایی و اجتماع انسان‌هایی که با یکدیگر جمع شده‌اند و عقاید مذهبی مشترکی را دارا میباشند. در کلیساهای جماعتی، مرجع نهایی تصمیم‌گیری در کلیسا جماعت محلی میباشد. در کلیساهای مشایخی، سیستم اداره کلیسا از طرف جماعت محلی به هیئت رهبران مشایخ واگذار و تصمیمات آن از طریق پارلمان و شورا اتخاذ میگردد. در ایران نیز به‌دلیل وجود اقلیت مسیحی، کلیساهای متعددی در سراسر ایران بنا گردیده است که قدیمی‌ترین آن‌ها در ارومیه قرار گرفته است. یکی از کلیساهای معروف ایران، کلیسای بیت‌ا‌للحم مقدس میباشد.

کلیسای بیت‌اللحم مقدس در دوره صفویه و پایتختی اصفهان ساخته شده است و یکی از کلیساهای بزرگ و جاهای دیدنی اصفهان به حساب می آید. این کلیسا در شمال دو کلیسای معروف اصفهان، یعنی هاکوپ و مریم مقدس بنا گردیده است. این کلیسای زیبا در میان دوازده‌ کلیسای کنونی بلندترین گنبد را به خود اختصاص داده است. این گنبد زیبا از دور نمایان و قابل تشخیص میباشد.

کلیسای بیت‌اللحم را می‌توان چه از نظر نقاشی‌های دیواری و چه از نظر نمای خارجی، باشکوه‌ترین کلیسای اصفهان دانست؛ به‌خصوص که دارای بزرگ‌ترین گنبد در میان کلیساهای جلفای اصفهان میباشد. روزنامه دیلی تلگراف در مقاله‌ای منتشره در نوامبر ۲۰۱۶، این کلیسا را در فهرست ۲۳ کلیسای زیبای جهان وجود دارد. کلیسای بیت‌اللحم در تاریخ ۱۷ اسفند ۱۳۸۱ با شماره ثبت ۷۶۴۳ به‌عنوان یکی از آثار تاریخی ایران به ثبت ملی رسید.

 

کلیسای بیت اللحم کجا میباشد؟

کلیسای بیت اللحم در شهرستان اصفهان، خیابان نظر شرقی، میدان بزرگ جلفا قرار دارد. نزدیک‌ترین ایستگاه‌های مترو به کلیسا، ایستگاه‌های سی و سه پل و شریعتی میباشند که از آن‌ها با استفاده از تاکسی می‌توانید به کلیسا برسید. همچنین ایستگاه اتوبوس چهارراه حکیم نظامی در فاصله حدودا ۵۰۰ متری از کلیسا قرار گرفته که می‌توانید این مسافت را پیاده طی نمایید.

تاریخچه کلیسای بیت اللحم

کلیسای بیت‌اللحم در دوره شاه عباس صفوی و در سال ۱۳۰۶ هجری قمری، توسط شخصی به نام خواجه پطرس ولیجانیان، بازرگان معروف دوره صفوی، بنا گردید و مدفن وی و چند تن از اعضای خانواده‌اش در حیاط کلیسا قرار دارد. برخی بر این عقیده‌ هستندکه خواجه پطرس به‌دلیل اذیت مسیحیان بر اثر ازدحام در ورودی کلیسای مریم مقدس، تصمیم به ساخت کلیسا بیت اللحم گرفت.

همچنین روایت دیگری قرار دارد مبنی بر اینکه پطرس وصیت کرده بود قلب وی را در جلفا به خاک بسپارند. پس از مرگ او در هند، برای عمل به وصیت وی، این کلیسا در جلفا ساخته گردید. تصویر بانی کلیسا بر دیوار کلیسا نقش شده و امروزه قابل‌مشاهده میباشد.

معماری کلیسای بیت اللحم

پلان کلیسای بیت‌اللحم از نوع تالارهای گنبددار مستطیل شکل میباشد که در جهت شرقی_غربی قرار گرفته و دارای گنبدی دوجداره با هشت نورگیر در قسمت پایین گنبد میباشد. بنا هیچ‌گونه تزیین خارجی نداشته و ارتفاع آن از سطح زمین ۲۵ و قطر آن ۱۱ متر است. گنبد با چهار قوس به چهار ستون بزرگ متصل به دیوارهای شمالی و جنوبی بنا تکیه کرده است. در سمت غربی کلیسا و در قسمت جلوی ورودی اصلی، ایوانی دو طبقه قرار دارد و در بالای آن ناقوس خانه کلیسا واقع گردیده است. قدمت ناقوس خانه به سال ۱۸۹۷ برمی‌گردد. مصالح به کار رفته در ساختمان کلیسای بیت‌اللحم، شامل خشت و آجر میگردد. دیوارهای داخلی کلیسا با گچ پوشانده شده‌اند و روی تمامی آن‌ها نقاشی‌هایی با موضوعاتی برگرفته از کتاب مقدس نقش بسته میباشد. مهم ترین نکته درباره معماری کلیسای بیت اللحم ،درونگرا بودن آن است ،یعنی نمای بیرونی آن تقریبا فاقد تزئینات است اما درون آن به حدی زیباست که چشم هر بیننده ای خیره می ماند. در نمای بیرونی هشت طاق قوسی آجرکاری شده، فضایی ایرانی و سنتی را به کلیسا بخشیده اند.

کلیسا در دو طبقه ساخته شده است. طبقه دوم مخصوص بانوان است. در بخش میانی طبقه دوم، تالاری مربع شکل قرار دارد که برگرفته از مدل کلاسیک تالار گنبددار ارمنی میباشد. گنبد کلیسا، گنبدی دوپوش میباشد که با طلاکاری و کتیبه‌هایی با تاریخ‌های متفاوت از افراد خیر در امور ساخت کلیسا آراسته گردیده است. این گنبد روی چهار ستون مرتفع و قطور که با قوس‌های جناغی به ستون جنبی و مقابل متصل میباشند، قرار دارد. ساق گنبد کلیسا هشت پنجره دارد که در فاصله هر دو پنجره طاق‌نماهایی مزین به نقاشی دیده می‌شود. این نقاشی‌ها شامل چهره ۱۲ حواری حضرت مسیح، رستاخیز حضرت مسیح (ع) و حرکت پطروس حواری بر آب میباشد.

اوج درخشش در این نقاشی ها مربوط به تصویرسازی بهشت می باشد که در آن یکی از حواریان حضرت عیسی (ع) تاجی بر سر نهاده است، که در قسمت چپ آن، تصویر خواجه پطرس با نمایی از تاج بر سر نقاشی میباشد. در ضلع غربی گنبد، به فاصله‌ای اندک، ناقوس کلیسا بر برجی روی چهارستون مزبور، ۶ ستون سنگی و روی آن‌ها گنبد مخروطی شکل ناقوس و نهایتا صلیبی روی گنبد جای گرفته است.

در سردر کلیسا کتیبه‌ای با خط ارمنی نوشته‌ گردیده است. تاریخ بنا را در این کتیبه، سال ۱۰۶۳ هجری قمری ذکر کرده‌اند. در ذیل کتیبه از حجار آن نام برده شده است. در این کتیبه به تعمیر کلیسای بیت‌اللحم در سال ۱۳۱۶ هجری قمری، در زمان مظفرالدین شاه قاجار اشاره گردیده است. این کلیسا تا به امروز باقی‌مانده و به‌خوبی از آن مراقبت گردیده است. آنچه بیش از دیگر بخش‌های کلیسا، توجه را به خود جلب می‌کند، بخش‌های داخلی، تزئینی و طلاکاری شده کلیسا است که تاثیری فوق‌العاده روی زیبایی آن دارد.

نقاشی های دیواری کلیسای بیت اللحم اصفهان

از مابقی ویژگی های منحصر به فرد کلیسای بیت اللحم اصفهان، نقوش دیواری آن میباشد. در زمان شاه عباس ارتباط میان فرهنگ های مختلف در جهان ایرانی گسترش بسیاری یافت و شاه عباس هم برای آنکه رونق اصفهان را افزایش دهد به ادیان و فرهنگ های گوناگون اجازه می داد تا آزادانه به فعالیت های دینی خود بپردازند. بسیاری از ارامنه جلفا نیز از این موقعیت بهره بردند و آثار هنری زیبایی را با مضامین دینی خلق نمودند. بعضی از نقاشی های دیواری کلیسای بیت اللحم اصفهان به لطف این ارتباطات گسترده توسط نقاش هنرمند کاخ های روسیه و حتی کاخ کرملین یعنی بوگدان سلطانف کشیده گردیده است. مضامین نقاشی ها درباره داستان های عهد عتیق و جدید کتاب مقدس است و از آفرینش حضرت آدم و حوا تا داستان زندگی برخی پیامبران و مخصوصا حضرت عیسی (ع) و حضرت مریم (س) را در بر می گیرد.

دیواره های تالار اصلی تا ارتفاع ۱۶۰ سانتی متری با کاشیکاری تزئین شده و بالاتر از آن ها دو ردیف نقاشی قرار دارد. این نقاشی ها ترکیبی از سبک های ایرانی و اروپایی میباشد. بیشتر نقاشی ها توسط کشیشان مجددا مرمت شده اند و گاهی طبق سلیقه خودشان تغییراتی در آن ها داده اند. نقاشی های دوره صفوی معمولا دو بعدی و انتزاعی میباشد اما نقاشی های اروپایی هم عصر پرسپکتیو دارند. برای همین نقاشی های کلیسای بیت اللحم اصفهان از هر دو سبک مثال هایی را دارد. بعضی از نقاشی ها هم روی پارچه های بزرگی به سفارش تاجران ارمنی در اروپا کشیده و به کلیسای بیت اللحم اصفهان آورده گردیده است. بسیاری از نقاشی ها یادبودی از هنرمندان و صنعتگران خود را به همراه دارند.

روزنامه تلگراف انگلستان این کلیسا را یکی از ۲۳ کلیسای زیبای جهان معرفی نموده است. این روزنامه نوشته که کلیسای بیت اللحم اصفهان با ۷۲ نقاشی نفیس با موضوعاتی چون شام آخر و اخراج آدم از بهشت یکی از بهترین کلیساهای جهان میباشد ولی مسلما عالی ترین قسمت آن، گنبد کلیسا میباشد که با هنر تذهیب کاری آراسته شده و پنجره های چوبی آن نمونه ای عالی و ظریف از منبت کاری ایرانی میباشد.

مطلب هدیه تورفارسی: رینگ رخ تراش کوییک